W świetle najnowszych regulacji prawnych dotyczących ustawicznego rozwoju zawodowego osób wykonujących niektóre zawody medyczne, w tym techników farmaceutycznych, kwestia właściwego dokumentowania zrealizowanych form kształcenia nabiera szczególnego znaczenia. Rozbieżności interpretacyjne między różnymi urzędami wojewódzkimi stawiają przed pracownikami medycznymi nowe wyzwania. Przyjrzyjmy się bliżej tym zagadnieniom, aby uniknąć potencjalnych problemów w przyszłości.

Nowe obowiązki techników farmaceutycznych

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 19 kwietnia 2024 r. w sprawie ustawicznego rozwoju zawodowego osób wykonujących niektóre zawody medyczne, technicy farmaceutyczni, podobnie jak przedstawiciele innych zawodów medycznych objętych ustawą z 17 sierpnia 2023 r., zostali zobowiązani do regularnego podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych. Pierwszy okres edukacyjny dla osób posiadających już wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego rozpoczął się 1 stycznia 2025 r.

Jedną z dopuszczalnych form samokształcenia jest udział w kursach realizowanych za pośrednictwem sieci internetowej. Takie kursy, zgodnie z § 2 pkt 9 rozporządzenia, muszą trwać nie krócej niż 2 godziny dydaktyczne (przy czym godzina dydaktyczna trwa 45 minut) i być zakończone testem.

Problem z dokumentowaniem szkoleń online – stanowiska urzędów wojewódzkich

W przypadku szkoleń internetowych pojawia się istotny problem dotyczący sposobu dokumentowania ich ukończenia. Niektóre firmy szkoleniowe i organizacje wydają zaświadczenia w formie elektronicznej (PDF) z graficznym odwzorowaniem podpisu odręcznego. Jednak jak wynika z pism urzędów wojewódzkich, takie rozwiązanie może być niewystarczające.

Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach w piśmie z dnia 28 kwietnia 2025 r. (znak sprawy: ZDV.970.5.535.2025) wyraźnie wskazuje: „elektroniczne odwzorowanie (zdjęcie lub skan) podpisu stanowi elektroniczny podpis prosty, który nie jest jednak równoznaczny z podpisem własnoręcznym na gruncie prawa cywilnego oraz administracyjnego”. Oznacza to, że zaświadczenie z graficznym odwzorowaniem podpisu może zostać zakwestionowane przez urząd wojewódzki podczas weryfikacji karty rozwoju zawodowego.

Rozbieżności w interpretacji przepisów między poszczególnymi urzędami wojewódzkimi dodatkowo komplikują sytuację. Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie w piśmie z dnia 10 kwietnia 2025 r. (S-II.970.60.2025.AC) jednoznacznie stwierdza: „Zaświadczenie potwierdzające realizację formy ustawicznego rozwoju wydane w formie elektronicznej powinno być opatrzone/podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym organizatora„.

Z kolei Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach podkreśla, że „potwierdzenie przez organ dopełnienia obowiązku rozwoju zawodowego na podstawie samego zaświadczenia bez wpisu organizatora do karty rozwoju zawodowego powinno następować tylko w wyjątkowych sytuacjach i tylko gdy zaświadczenie zostało wydane i podpisane w sposób wiarygodny i niebudzący wątpliwości.”

Ministerstwo Zdrowia w piśmie z dnia 17 października 2024 r. (RKIK.0212.640.2024.MF) wskazuje natomiast, że „w przypadku niemożności uzyskania fizycznego wpisu, osoba uczestnicząca w tej formie samokształcenia udaje się z takim zaświadczeniem do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania urzędu wojewódzkiego celem potwierdzenia tego faktu w karcie rozwoju zawodowego”.

Dlaczego podpis kwalifikowany jest tak ważny?

Podpis kwalifikowany to zaawansowany podpis elektroniczny, który ma taką samą moc prawną jak podpis własnoręczny. Jest on składany za pomocą specjalnego urządzenia i weryfikowany za pomocą kwalifikowanego certyfikatu. W przeciwieństwie do zwykłego podpisu elektronicznego (np. graficznego odwzorowania podpisu odręcznego), podpis kwalifikowany:

1. 1. Jest jednoznacznie przypisany do osoby składającej podpis
   2. Umożliwia ustalenie tożsamości osoby składającej podpis
   3. Jest składany przy użyciu danych służących do składania podpisu elektronicznego, które osoba podpisująca może z wysokim poziomem zaufania wykorzystać pod swoją wyłączną kontrolą
   4. Jest powiązany z podpisywanymi danymi w taki sposób, że każda późniejsza zmiana tych danych jest wykrywalna

Te cechy sprawiają, że zaświadczenie opatrzone podpisem kwalifikowanym ma większą wartość dowodową i jest trudniejsze do podważenia przez organ weryfikujący.

Co powinni zrobić technicy farmaceutyczni?

Mając na uwadze powyższe informacje, technicy farmaceutyczni powinni:

1. 1. Wymagać od organizatorów szkoleń internetowych zaświadczeń opatrzonych kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Jest to szczególnie istotne w przypadku kursów realizowanych całkowicie online, gdy nie ma możliwości uzyskania fizycznego wpisu w karcie rozwoju zawodowego. 
   2. Sprawdzać przed rozpoczęciem szkolenia, w jakiej formie będzie wydawane zaświadczenie. Warto zapytać organizatora, czy posiada możliwość wydania zaświadczenia z kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
   3. Dążyć do uzyskania własnoręcznego podpisu organizatora w karcie rozwoju zawodowego, nawet jeśli szkolenie odbywa się online. Można to zrealizować np. poprzez wysłanie karty pocztą do organizatora lub umówienie się na osobiste spotkanie.
   4. Zachowywać oryginały wszystkich zaświadczeń, nawet jeśli zostały już wpisane do karty rozwoju zawodowego. W przypadku wątpliwości organu weryfikującego, dodatkowa dokumentacja może okazać się niezbędna.
   5. Śledzić interpretacje przepisów przez właściwy dla miejsca zamieszkania urząd wojewódzki, gdyż jak widać na przykładzie przytoczonych pism, mogą one się różnić.

Potencjalne konsekwencje braku właściwie udokumentowanego szkolenia

Brak odpowiedniego udokumentowania form ustawicznego rozwoju zawodowego może prowadzić do nieuznania przez urzędy wojewódzkie zrealizowanych szkoleń i uzyskanych punktów edukacyjnych. W konsekwencji technik farmaceutyczny może nie wypełnić obowiązku doskonalenia zawodowego, co teoretycznie mogłoby w przyszłości wpłynąć na możliwość wykonywania zawodu.

Zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy o niektórych zawodach medycznych, osoba wykonująca zawód medyczny ma obowiązek doskonalenia zawodowego przez ustawiczny rozwój zawodowy. Choć ustawa obecnie nie przewiduje bezpośrednich sankcji za niewypełnienie tego obowiązku, to w przyszłości sytuacja prawna może ulec zmianie.

Apel do organizatorów szkoleń

W związku z powyższym, warto również skierować apel do organizatorów szkoleń on-line dla techników farmaceutycznych, aby dostosowali swoje procedury do wymogów prawnych i zaczęli wydawać zaświadczenia opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym i informowali uczestników szkoleń o formie wydawanych zaświadczeń i o tym, czy spełniają one wymogi stawiane przez urzędy wojewódzkie.

Podsumowanie

Nowe przepisy dotyczące ustawicznego rozwoju zawodowego stawiają przed technikami farmaceutycznymi dodatkowe wyzwania związane z właściwym dokumentowaniem zrealizowanych form kształcenia. Szczególną uwagę należy zwrócić na zaświadczenia wydawane w formie elektronicznej, które powinny być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Departament Rozwoju Kadr Medycznych Ministerstwa Zdrowia wskazuje, że decyzje w tym zakresie podejmuje dany urząd wojewódzki, który potwierdza w oparciu o ww. dokumentację czy obowiązek ustawicznego rozwoju zawodowego został
dopełniony.

Biorąc pod uwagę obecne rozbieżności interpretacyjne między różnymi urzędami wojewódzkimi, najlepszym rozwiązaniem jest przyjęcie najbardziej rygorystycznego podejścia – wymaganie od organizatorów szkoleń zaświadczeń z podpisem kwalifikowanym lub dążenie do uzyskania fizycznego wpisu w karcie rozwoju zawodowego.

Tylko takie podejście zapewni technikom farmaceutycznym pewność, że ich wysiłki związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych zostaną uznane przez organy weryfikujące, niezależnie od miejsca zamieszkania i związanej z tym właściwości urzędu wojewódzkiego.

Pamiętajmy, że inwestycja w rozwój zawodowy to nie tylko obowiązek, ale przede wszystkim szansa na podniesienie jakości świadczonych usług i zwiększenie satysfakcji z wykonywanej pracy. Zadbajmy więc o to, aby formalne aspekty tego procesu nie przysłoniły jego istoty – ciągłego doskonalenia się w zawodzie technika farmaceutycznego dla dobra pacjentów.

 

Autor: Michał Gondek